Encyklopedia elektroniki użytkowej, cz 2 – Makówki

Ktośtam cośtam prosił Jiimę o napisanie czegoś o Makach.

Ktośtam cośtam prosił Jiimę o napisanie czegoś o Makach. O komputerach znaczy się, gdyż pomimo nie skończonego licencjatu z biologii (i zaliczenia na BDB przedmiotu Botanika Szczegółowa) nie sądzę, by chodziło o omówienie kwiatów z rodziny Papaveraceae. Zabierało żem się do tego jak pies do jeża, gdyż maki to trudny temat. Głównie z powodu fanboyów (i fangirls) Apple, którzy z chęcią wdepczą w ziemię każdego, kto źle wypowie się o ich miłości. Sami za to potrafią snuć długie elaboraty jakie to g*ne jest PC (których na ogół nie posiadają) i Windows (którego nie używają). Tak więc o flejma łatwo. Dla wyjaśnienia dla tych co chieliby zrobić ze mnie analogiczny przypadek fanboya/fangirl pecetów, odpowiem, że posiadam maka, jest to mój główny komputer w domu i mimo to nie zamierzam bronić go do krwi ostatniej.

Co to są w zasadzie te maki? Najprostsza odpowiedź – komputery firmy Apple, sprzedawane pod handlową nazwą “Macintosh”, która obecnie skróciła się do “Mac” – ta sylaba występuje w różnych mutacjach, mamy więc MacBooki, iMac, Mac Mini, MacPro i pare innych, zaginionych w mrokach historii.
Odpowiedź taka uwzględnia jednak wyłącznie “brand”. Niestety, sprawa jest o tyle skomplikowana, że pod tym “brandem” obecnie sprzedawane są zupełnie inne maszyny niż kiedyś. Pierwotnie bowiem Macintosh był lokalnym rozwiązaniem Apple, najpierw korzystającym z wymarłego już procesora Motorola (tego samego co w AtariST i legendarnej Amidze), zaś potem z procesorów typu PowerPC (używanego we współczesnych klonach Amigi i całej masie rozmaitych konsol do gier). W okolicy PowerPC jednak Mac przestał być całkowicie wewnętrznym rozwiązaniem Apple, gdyż – jak każdy producent komputerów – twórcy Mac-a zaczęli stosować znajdujące się na rynku podzespoły takie jak karty sieciowe, układy graficzne czy dźwiękowe. Końcem tego procesu było porzucenie procesorów PowerPC na rzecz znanych wszystkim układów Intela.
Obecne macintoshe, określane jako Intel Mac (w odróżnieniu od starych PPC Mac) zawierają więc niemal identyczne “bebechy” co znienawidzone przez Apple Fanboys pecety – każdy kto śledził dawne flejmy pewnie się uśmiechnie, przypominając sobie, jak owi fani najeżdżali na procesory Intela i wysławiali pod niebiosa PPC. Istnieje jednak kilka istotnych różnic, które powodują, że Mac to Mac, nawet jeśli da się na nim odpalić Windowsy. O kilku z nich wspomnę dalej, reszta jest zbyt ezoteryczna, by potencjalny nabywca był zainteresowany.

Tak więc mamy te nieszczęsne Intel Mac’e. Pytanie, czy warto wyposażyć się w coś takiego? Spróbuję jak najrzetelniej przedstawić argumenty za i przeciw.
Zacznijmy od przeciw, bo to łatwiejsze (zawsze jest łatwiej krytykować):

Cena
Tylko oderwani od rzeczywistości fanboye Apple mogą twierdzić, że produkty Apple nie mają przesadzonych cen. Owszem, jak się uprzemy i nie zależy nam na najnowszym modelu, dorwiemy komputerek Apple w granicach 3 tys, złotych (bez monitora). Za te pieniądze da się złożyć PC-ta o nieco lepszych osiągach. W wyższych kategoriach rozwarstwienie jest wyraźniejsze – za 11 tysięcy mamy MacPro, nie chcę marudzić jakiego PC-ta da się za to złożyć.
Co więcej, Apple z założenia są sprzętem z górnej półki, jak chcemy taniego notebooka o gorszych osiągach, nie mamy co przeglądać oferty tej firmy. Tu mamy tylko niezły lub bardzo dobry sprzęt, a to kosztuje, nawet w świecie PC-tów.

Inna filozofia
O ile nie odpalimy na Mac-u Windows (co możliwe jest tylko na Intel Mac-ach) mamy do czynienia z zupełnie obcym przeciętnemu Polakowi systemem operacyjnym. Da się do niego przyzwyczaić – ba – jestem przekonane, że łatwiej się z nim oswoić niż z Windows, ale co z tego. Jeśli nie pracujemy w poligrafii, lub bogatej amerykańskiej firmie, najprawdopodobniej w robocie będziemy mieli Windowsowego Peceta – a to oznacza konieczność opanowania conajmniej dwóch, różniących się systemów operacyjnych.

Mniej oprogramowania
JW – pomijam przypadek windowsa, którego z resztą najpierw trzeba kupić (zakładam że nie łamiemy prawa), nie wszystkie programy, zwłaszcza gry, mają wersje na Mac’a. Oprócz gier mało jest też oprogramowania specjalistycznego, zwłaszcza tworzonego na rynek polski.

Zamknięta struktura
Posiadacze laptopów i laicy komputerowi mają to gdzieś, ale posiadacze “blaszaków” z zacięciem technicznym zwykle lubią pogrzebać w swoim pececie – owa otwartość peceta z resztą była jedną z przyczyn sukcesu tej platformy, gdyż w owym czasie gdy startowała (czasy Amigi, Atari ST i pierwszych Mac;ów) miała ona niewiele innych zalet, nawet karty dźwiękowe pojawiły się później. W Mac wszystko jest zalakowane i oplombowane, nawet z wymianą dysku trzeba lecieć do serwisu. Dotyczy to nie tylko lapków (które i tak są dośc trudne w obróbce, choć zależy to od producenta), ale i stacjonarnych iMac-ów i MacMini, jedynie MacPro przypomina trochę PC-ta, ale jak już wspominało żem, te kompy zaczynają się od 11 tysiaków w górę.

Czas więc na parę zalet, które równoważą wady

Estetyka wykonania
Mówcie co chcecie, ale dla mnie większość produktów Apple to dzieła sztuki użytkowej. Proste i piękne w swojej prostocie od iPod-a Shuffle zaczynając, a na MacPro kończąc. Poza tym są dość solidnie wykonane, zwłaszcza laptopy – seria Pro posiada aluminiową obudowę, coś co widziało żem chyba jeszcze tylko w sprzęcie Della i to w niektórych seriach.

Włączasz i działa
Pomijając konieczność przestawiania się z Windows na OSX, komputery Macintosha są w obsłudze proste jak budowa cepa. Jeszcze prostsze jeśli nie masz przyzwyczajeń z peceta. Włączasz, przechodzisz przez kreator personalizacji (przy pierwszym odpaleniu, ale w większości notebooków masz podobnie) i działa. Potem już tylko włączasz i działa. Czas startu systemu jest krótki (wyścigi wygrało jedynie mocno obcięte Ubuntu), czas zamykania systemu w zasadzie nie istnieje. Programy się “instaluje” przeciągając je do katalogu “Programy”, niekiedy wręcz płytka nam odpala urocze okienko w którym możemy dokonać tego zabiegu bez odpalania pięciu finderów. Czasem mamy instalator, zwykle tylko po to, by zaakceptować jakąś pokrętną licencję, bo reszta idzie z automata. Żadnych rejestrów, pakietów, zależności, skopanych kontrolek OCX czy innych plag egipskich

Wygodne i bajeranckie zarazem
Nienawidze touchpadów, czy jak kto woli z polska “gładzików”. Toleruję te w Dellach bo są w miare duże i wygodne, poza tym w lepszych modelach szklane, co sprawia że nie są permamentnie usyfione potem i tłuszczem z palców (tzn są, ale tak tego nie widać). W MacBookach mamy “trackpad” – olbrzymi touchpad, bez przycisków (w najnowszych modelach), obsługujący tzw. multitouch (patent Apple, więc prędko się nie doczekamy u konkurencji, chyba że z Chin). Co to znaczy? Ano, że “gadamy” z trackpadem przy pomocy gestów. Jeden palec – klikanie i przeciąganie. Dwa palce – ctrl+click (dla pecetowców – prawy klik), a jak je przesuwamy to mamy efekt scrolla (odpowiednik scroll area na niekórych touchpadach, czy rolki w myszy). Trzy palce w lewo i prawo ułatwiają nawigację w przeglądarce internetowej, a cztery w dół włączają Expose (czyli odpowiednik bajeranckiego przerzucania okien w Viście, tylko mniej wkurzające a bardziej praktyczne). Mysz jest równie wygodna – dodam że nie widziało żem jeszcze najnowszego “dziecka” apple czyli myszy multidotykowej.

Czas pracy laptopa
Oszczędzanie energii to macbooki mają naprawdę imponujące. Najnowsze MB Pro są w stanie wytrzymać do 8h na baterii, z włączonym WiFi! Nawet w porównaniu z wieloma netbookami to długo. Oczywiście, dotyczy to tylko OSX, na Windozie czy Linuksie chodzi mniej więcej o połowę krócej (i tak nieźle). Nie wiem co oni w tym OSX zrobili. Oczywiście, nie dotyczy to ciężkiego przetwarzania grafiki, 8h grania w World of Warcraft na baterii na razie jest poza zasięgiem jakichkolwiek notebooków… pomijam zewnętrzne baterie, z reguły ważące więcej niż komputer bo nie o to chodzi.

Akcesoria
Drogie jak cholera, Egon, ale mimo to warte uwagi. Polecam zwłaszcza Air Port Extreme i Time Capsule. Co to jest? Bezprzewodowy ruter, taki jak większość podobnych, tyle że płaski, ładny, no i w najnowszym i najszybszym standardzie “n” (z fallbackiem do “g” i “b”). W odróżnieniu jednak od innych tego typu rozwiązań, ma wbudowany serwer wydruków. Ponadto Time Capsule ma wbudowany dysk twardy (od 0.5 do 2 TB w zależności od ceny). Air Port Extreme nie ma, ale można podłączyć do niej dowolny dysk twardy USB i mamy to samo, nieco taniej, ale trochę bardziej upierdliwie (głównie jeśli chcemy korzystać z systemu backupów Time Machine – zmuszenie tego do współpracy z Air Port Extreme jest możliwe, ale nie dzieje się z automatu jak w Time Capsule)
Myszka – jeśli nie mamy w zestawie (bo kupiliśmy lapka) warto nabyć. Mighty Mouse jest droga, ale zadziwiająco wygodna w użyciu. Nowa Magic Mouse to ponoć cud techniki, ale nie wiem jak się sprawuje, bo widziało żem to cudo tylko na reklamach, a mam do nich sceptyczny stosunek.
iPod – nie akcesorium do kompa, ale muszę przyznać, że jakoś łatwiej mi się korzysta z iPoda na macu niż pod Windows, choć jakość iTunes pod Windoze poprawiła się ostatnimi czasy znacząco.

Czy więc Mac to komputer dla ciebie – sam zdecyduj, czytelniku. Rozczarować raczej się nie rozczarujesz, choć jeśli nie zależy ci na high-endowym sprzęcie, to raczej zastanów się, czy nie znajdziesz lepszego zastosowania dla tych pieniędzy.

I jeszcze temat końcowy – czyli inne systemy na Mac’u
Mac z założenia zbudowany jest pod system MacOS X. Zainstalowanie czegokolwiek innego wymaga pewnego wysiłku, choć od czasu OSX Leopard jest stosunkowo proste. Problem bierze się stąd, że Mac nie ma BIOSu, oprogramowania spotykanego w PCtach, zamiast tego posiadając własny system rozruchowy wzięty jeszcze z maszyn PowerPC. Bez BIOS nie poradzi sobie ani Windows, ani nie przygotowana specjalnie dystrybucja Linuksa. Na szczęście istnieją emulatory BIOS na Mac’a, a co najlepsze, od Leoparda wzwyż, jeden z nich, zwany BootCamp jest częścią systemu. Wchodzimy w Spotlight, wpisujemy “BootCamp”, a potem już z górki. Jest tylko jeden poważny zgrzyt, o którym co więcej mało która instrukcja wspomina – otóż niemal wszystkie współczesne Mac-e posiadają slotowe DVD (takie w które wrzucamy płytkę jak w starych magnetowidach). Wysuwanie płytki odbywa się z klawiatury, a przycisk do tego nie jest obsługiwany domyślnie w Windows. Na płytce z OSX są stosowne sterowniki do Windows, ale… tak, trzeba najpierw wyjąć płytkę z Windows. Tak więc jak już nam windoza ruszy, musimy zamknąć system, odpalić komputer trzymając klawisz OPTION (odpowiednik ALT z PC), a jak pojawi się ekran wyboru systemu, możemy wyjąć płytkę. Odpalamy windoze, wrzucamy płytę z OSX, a BootCamp zainstaluje co trzeba. Gorzej mają linuksiarze, sami muszą wszystko poinstalować. Z drugiej strony instalowanie linuksa na Mac to IMAO ćwiczenie dla fanatyków, gdyż OSX jest systemem opartym na FreeBSD i większość softu znanego z linuksa zostało przeportowane. Czasem wymaga to użycia kompilatora (np. za pomocą systemu MacPorts albo Fink), ale jeśli ktoś poradzi sobie z zainstalowaniem na Macu linuksa, MacPorty to będzie dla niego też mały pikuś (pan Pikuś).

Mam nadzieję jak zwykle, że komuś się to do czegoś przyda. Jak nie to trudno 🙂