Wydłubane z dyni

Od kilku ładnych lat pod koniec października zabieram się za dłubanie w dyniach.

Od kilku ładnych lat pod koniec października zabieram się za dłubanie w dyniach. A konkretnie rzeźbienie w nich różnych wzorów, które następnie po podświetleniu mają odpowiednio wyglądać. Jest to oczywiście amerykański zwyczaj halloweenowy i czasem nawet tak przygotowane dyniowe lampiony służą nam do dekoracji imprezy na Halloween, obchodzonej ku uciesze młodych Quackich. Jeżeli ktoś jest zainteresowany wyrzeźbieniem własnego lampionu – polecam poniższe wzory i instrukcje przygotowania lampionów oraz ich obsługi.

Do rzeźbienia potrzebne będą:

– Miejsce pracy – możliwie duży i stabilny stół przykryty gazetami albo ceratą.
– Spory kubeł/ miedniczka na dyniowe wnętrzności
– Dynia
sztuk tyle, ile wzorów chcemy wyrzeźbić
– Wzór (szablon)
jeden na dynię, wydrukowany na papierze, z komputera – UWAGA, dostosowany wielkością i kształtem (pion, poziom) do docelowej dyni. Należy pamiętać, żeby puste, wycięte miejsca nie zaczynały się ZBYT BLISKO dna wydrążonej dyni, bo efekt podświetlenia szlag trafi.
– Wąski nóż do tapet, z wysuwanym ostrzem
– Piłka modelarska z uchwytem
albo jak najcieńsze ostrze do wyrzynarki (uchwyt pożądany)
– Mały, wąski pilniczek
– Nożyczki
– Łyżka
możliwie duża, najlepiej jak najprostsza, stalowa (NIE chochla), do wyskrobania wnętrza. Doskonale sprawdza się w roli skrobaczki pokrywka od słoika.
– Wykałaczki (sztuk kilka)
– Kilka prostych pinezek z plastikowym łbem, takich do tablic korkowych lub przezroczysta taśma klejąca (tzw. skocz)
– Podgrzewacz do herbaty lub możliwie niska świeczka (i zapałki)

Ubieramy się w fartuch kuchenny i zaczynamy:

1. Nożem do tapet wycinamy w wierzchu dyni wieczko – okrągłe lub wielokątne, ja osobiście wycinam nieregularny sześciokąt. Ponieważ wieczko będzie potrzebne do gotowego lampionu, dobrze jest wyciąć je w takim kształcie, żeby potem nie było problemu, gdzie przód, gdzie tył. Wieczko delikatnie podważamy, czasem nie jest to proste, bo wnętrze dyni pełne jest włókien, które potrafią całkiem nieźle trzymać, w razie potrzeby docinamy głębiej, weź większy młotek – aż puści. Wieczko powinno być takiej wielkości, żeby przechodziła przez nie swobodnie dłoń z narzędziem typu łyżka.

2. Zaglądamy do wnętrza dyni. Błee. Chyba Pan Bóg zaprojektował wnętrze dyni, bawiąc się w H.R. Gigera. Obcinamy wnętrzności z grubsza przy ściankach i wywalamy razem z pestkami do kubła lub miedniczki. Uwaga – dobrze dojrzałe pestki można oddzielić, wysuszyć i używać, ponoć dobre na pamięć.

3. Dużą łyżką lub pokrywką od słoika wyskrobujemy od środka resztki włókien z pestkami oraz miąższ dyni tak, żeby ścianki od środka były możliwie gładkie (żółte lub pomarańczowe). Skrobiemy do momentu, kiedy grubość ścianek będzie wynosiła od 1 do 2 cm (to zależy od wielkości dyni – im większa, tym grubsze ścianki zostawiamy). Podobnie wyskrobujemy na gładko wewnętrzną stronę wieczka. Wyskrobaną zawartość umieszczamy w kuble/ miedniczce.

4. Dysponujemy już gładką od środka i z zewnątrz skorupą dyni. Bierzemy papierowy wzór i przycinamy go możliwie blisko rozmiarów fragmentu dyni, w którym będziemy ciąć. Następnie nakładamy wzór na dynię od zewnątrz i staramy się zminimalizować różnicę między dwoma wymiarami papieru a trzema – dyni, nacinając nożyczkami wzór w takich miejscach, żeby po nałożeniu na dynię wypukłość papieru odpowiadała krzywiźnie dyni.

5. Pinezkami (4-5 sztuk) lub kawałkami taśmy klejącej mocujemy nacięty wzór na dyni. Następnie wykałaczką lub jedną pinezką dziurkujemy papier wzdłuż linii wzoru w niedużych odstępach (3-7 mm) tak, żeby przenieść wzór z papieru na dynię (ostra końcówka przebija się przez papier i wbija w ścianę dyni). Po zdjęciu papieru z dyni okaże się, że nakłucia podbiegły sokiem i są wyraźnie widoczne jako ciemniejsze punkty na skorupie dyni. UWAGA! Nie wyrzucamy jeszcze papieru z wzorem, mimo podziurkowania i zabrudzenia sokiem. Przyda się jako odniesienie podczas rzeźbienia.
Dygresja: dynie dostępne w Polsce na ogół mają inną skorupę niż dynie amerykańskie – mniej woskowatą, a bardziej chropawą. Dlatego technika przenoszenia wzoru delikatnie się różni, ale zasada pozostaje ta sama.

6. Na dyni widzimy przeniesiony mniej więcej wzór, wyglądający mniej więcej jak łamigłówka w stylu „połącz punkty i zobacz, co kryje się na rysunku”. Bierzemy w dłoń piłkę/ ostrze od wyrzynarki i łączymy punkty, wycinając kształty. Ponieważ wzory bywają różne, mniej lub bardziej skomplikowane, złożone z linii prostych lub krzywych i pozaginanych, należy podczas wycinania korzystać z odpiętego już od dyni wzoru, żeby wiedzieć co, gdzie i jak wyciąć. Jeżeli po wycięciu oddzielony fragment nie chce wypaść, należy go delikatnie wypchnąć, najlepiej od środka. UWAGA, ważna zasada, wycinamy najpierw najmniejsze i najdelikatniejsze kształty, a potem większe i masywniejsze – takie wycinanie pozwala ograniczyć do minimum ryzyko uszkodzenia dyni i samego wzoru.

7. Po wycięciu całego wzoru odpoczywamy chwilę, lampka wina nie zaszkodzi. Następnie DELIKATNIE wygładzamy ewentualne chropowatości i nierówności linii pilniczkiem – et voila – lampion jest prawie gotowy.

8. Czas na próbę generalną. Wstawiamy do środka lampionu zapaloną świeczkę lub podgrzewacz do herbaty i gasimy wszelkie inne źródła oświetlenia. Jeżeli wzór nie został umieszczony zbyt nisko (zbyt blisko dna dyni), światło świeczki odbije się od wygładzonego wnętrza dyni i wypadając na zewnątrz przez wycięcia wzoru, daje efekt, o który chodzi : )))

9. To jeszcze nie koniec. Zaznaczamy miejsce, w którym na dnie dyni stoi świeczka (np. zakreślając je czarnym flamastrem) i nakładamy wieczko na dynię. Po kilku minutach zdejmujemy wieczko i sprawdzamy, w którym miejscu płomień świeczki pozostawił wyraźny, suchy, ciepły ślad. Nożem do tapet wycinamy w tym miejscu w wieczku niewielką dziurę jako komin, odprowadzający ciepło świeczki. Teraz lampion, czyli „Jack’o’Lantern” jest gotowy!

A tak wyglądają gotowe lampiony (made by Quackie w zeszłych latach, na podstawie wzorów ogólnodostępnych, z sieci)

1. Nieużywany lampion należy przechowywać w suchym i chłodnym pomieszczeniu (np. spiżarni). Przedłuży to jego żywotność.

2. W celu użycia należy:
a) Zdjąć wieczko z lampionu;
b) Zapalić świeczkę i postawić ją dokładnie w miejscu oznaczonym naciętym kółkiem wewnątrz lampionu;
c) Przykryć lampion wieczkiem;
d) Delikatnie postawić cały lampion w miejscu znajdującym się powyżej linii wzroku (np. na półce);
e) Zgasić pozostałe źródła światła w pomieszczeniu lub zmniejszyć ich moc. Pełny efekt osiągamy, pozostawiając lampion jako jedyne źródło światła w pomieszczeniu.

Uwaga! Lampionu NIE NALEŻY stawiać pod przedmiotami łatwopalnymi (np. wykonanymi z papieru). Przy długotrwałym używaniu na powierzchniach ponad wieczkiem (półka, sufit) może tworzyć się okopcony ślad.

3. Lampion z dyni jest nietrwały – jego żywotność waha się od 1 do 3 tygodni. Z czasem jego delikatne, ażurowe elementy mogą się kurczyć, co zmienia kształt wyciętego wzoru. Ostatecznie zaś cały lampion może spleśnieć i/lub zgnić. Aby przywrócić na pewien czas kształt wzoru, należy wymoczyć lampion w zimnej wodzie. Aby przedłużyć żywotność lampionu, należy natrzeć go od wewnątrz octem (w tym przypadku należy się jednak liczyć z niemiłym zapachem).

Przyjemnego rzeźbienia i Happy Halloween!